中国科学院机构知识库网格
Chinese Academy of Sciences Institutional Repositories Grid
薰鲁香化学成分及其生物活性研究

文献类型:学位论文

作者刘伟
答辩日期2021-06-02
授予单位中国科学院大学
授予地点中国科学院新疆理化技术研究所
导师袁涛、阿吉艾克拜尔·艾萨
关键词薰鲁香 民族药 化学成分 抗炎活性 细胞毒性
学位名称博士
学位专业有机化学
英文摘要

薰鲁香(Mastic),又名洋乳香,为漆树科(Anacardiaceae)黄连木属粘胶乳香树(Pistacia lentiscus L.)树干切伤后流出的白色、半透明天然树脂,有限分布于希腊的希俄斯岛南部。在希腊当地居民习惯将薰鲁香作为添加剂或香料用于饮料、糖果以及含化妆品的生产中,临床上常将其用于治疗消化性溃疡、消化不良、胃痛等胃肠疾病。卫生部药品标准《维吾尔药分册》中记载薰鲁香是新疆地区医生临床常用进口药材,维药名买斯提克。在维药成方制剂中常用到薰鲁香,可消散胃中寒气,清除机体污物,补脑养心,利肝益肾,临床使用安全性高、副作用小。薰鲁香作为“药食同源”植物资源应用广泛,临床疗效确切,但其药效物质基础研究较少。自上世纪80年代至今仅报道了120余个化合物,以单萜、倍半萜和三萜类化合物为主,其中还包括采用气质联用色谱法鉴定的部分化合物。薰鲁香的药理研究主要在抗菌、抗炎、抗溃疡、抗氧化、抗肿瘤和心脏保护等方面,多以树脂粉末或其精油等粗提物活性研究为主。为进一步阐明薰鲁香药效物质基础,论文结合薰鲁香的传统临床应用,通过建立脂多糖(LPS)活化的RAW264.7巨噬细胞炎症模型评价薰鲁香提取部位的抗炎活性,综合运用MCI、硅胶、ODS、Sephadex LH-20和半制备液相等色谱技术从薰鲁香活性部位中分离鉴定了59个化合物;采用IR,HRESIMS,NMR,CD,XRD等技术并与相关文献的NMR数据对照鉴定上述化合物的结构分别为:3-oxo-tirucalla-7,11,24(Z)-trien-26-oic acid(1),3-oxo-tirucalla-6,8,24(Z)-trien-26-oic acid(2),(9R)-3,6-dioxo-tirucalla- 7,24(Z)-dien-26-oic acid(3),(3S,9R)-3-acetoxy-6-oxo-tirucalla-7,24(Z)-dien-26-oic acid(4),(3S,11S)-3-acetoxy-11-hydroxy-7-oxo-tirucalla-8,24(Z)-dien-26-oic acid(5),(3S)-3-acetoxy-7,11-dioxo-tirucalla-7,24(Z)-dien-26-oic acid(6),(3S)-3- acetoxy-7-oxo-tirucalla-8,24(Z)-dien-26-oic acid(7),(3S,7R)-3-acetoxy-7-hydroxy- 11-oxo-tirucalla-8,24(Z)-dien-26-oic acid(8),(3S,7R,11R)-3-acetoxy-7,11-dimethoxy -tirucalla-8,24(Z)-dien-26-oic acid(9),(7R)-7-hydroxy-3,11-dioxo-tirucalla-8,24(Z)- dien-26-oic acid(10),(7R,11R)-7-hydroxy-11-methoxy-3-oxo-tirucalla-8,24(Z)- dien-26-oic acid(11),(7R)-7-methoxy-3-oxo-tirucalla-8,24(Z)-dien-26-oic acid(12),(7S,9R)-7-hydroxy-3,8-dioxo-7(8→9)abeo-tirucalla-24(Z)-ene-26-oic acid(13),(3S,7S,9R)-3-acetyl-7-hydroxy-8-oxo-7(8→9)abeo-tirucalla-24(Z)-ene-26-oic acid(14),(3S)-3-acetoxy-11-oxo-tirucalla-8,24(Z)-dien-26-oic acid(15),(3S)-3-acetoxy- 11-oxo-tirucalla-7,24(Z)-dien-26-oic acid(16),3-oxo-tirucalla-5,7,24(Z)-trien-26-oic acid(17),(3S,9R)-3-acetoxy-6α,7α-epoxy-apotirucalla-14,24(Z)-dien-26-oic acid(18),3-oxo-tirucalla-7,11,24(E)-trien-26-oic acid(19),(3S,9R)-3-acetoxy-6-oxo- tirucalla-7,24(E)-dien-26-oic acid(20),(7R)-7-hydroxy-3,11-dioxo-tirucalla-8,24(E)- dien-26-oic acid(21),4-hydroxy-3,4-secotirucalla-8,24(Z)-dien-26-oic acid 3-methoxy ester(22),4-hydroxy-3,4-secotirucalla-7,24(E)-dien-26-oic acid 3-methoxy ester(23),4-hydroxy-3,4-secotirucalla-7,24(Z)-dien-26-oic acid 3-methoxy ester(24),(3S,20S)-3-hydroxy-25,26,27-trinor-dammar-22(Z)-ene-24,20β- olide(25),(3S,20R)-3-hydroxy-25,26,27-trinor-dammar-22(Z)-ene-24,20β-olide(26),(3R,8R)-3,8,13-trihydroxy-polypoda-14-methoxy-14-methyl-17(E),21-diene(27),(3R,8R)-3,8,21-trihydroxy-polypoda-22-methoxy-22,22-dimethyl-13(E),17(E)-diene(28/29),3,4-secoolean-4(24):18-dien-3,28-dioic acid(30),4-hydroxymyrtenal(31),6,6-dimethyl-4-hydroxy[3.1.1]hept-2-ene-2-carboxylic acid(32),6,6-dimethyl [3.1.1]hept-2-ene-2-carboxylic acid(33),6,6-dimethyl-4-oxobicyclo[3.1.1]hept- 2-ene-2-carboxylic acid(34),(1S,2R,3R,5R)-6,6-dimethyl-4-methylidenebicyclo [3.1.1]heptane-2,3-diol(35),3-methyl-6-(prop-1-en-2-yl)-cyclohex-3-ene-1,2-diol(36),(4R)-1-methyl-4-(1-hydroxyisopropyl)cyclohexene-6-one(37),2-oxo-Δ3- 4,5,5-trimethylcyclopentynyl acidic acid(38),3,11-dioxo-28-norolean-12-en-17-ol(39),Krukovine A(40),3,11-dioxo-12-en-28-oic acid(41),11-oxo-erythrodiol(42),3β-hydroxy-11-oxo-olean-12-en-28-oic acid(43),3-oxo-olean-11,12-en- 28,13-olide(44),28-norolean-12-ene-3β,17β-diol(45),28-hydroxy-β-amyrone(46),3-oxooleanane-18-en-28-ol(47),3,4-seco-olean-4(23):12-dien-3,28-dioic acid(48),3,4-seco-olean-12-ene-3,28-dioic acid(49),3,4-seco-olean-18-ene-3,28- dioic acid(50),(7S,9S)-7-hydroxy-3,8-dioxo-7(8→9)abeo-tirucalla-24(Z)-ene-26-oic acid(51),3,7,11-trioxo-8,24(Z)-tirucalladien-26-oic acid(52),3,7-dioxo-11β- hydroxy-tirucalla-8,24(Z)-tirucalladien-26-oic acid(53),3,7-dioxo-11α-hydroxy- tirucalla-8,24(Z)-tirucalladien-26-oic acid(54),3,7-dioxo-8,24(Z)-tirucalladien-26-oic acid(55),tirucalla-8,24-diene-3β,11β-diol-7-one(56),28-norlup-20(29)-ene-3β,17β- diol(57),betulone(58),17α-hydroxy-28-nor-18α(H)-lup-20(29)-en-3-one(59)。包括30个甘遂烷型三萜(1−24,51−56),2个达玛烷型三萜(25,26),3个波勒烷型二环三萜(27−29),8个单萜(31−38),13个齐墩果烷型三萜(30,39−50),3个羽扇豆烷型三萜(57−59),其中化合物1−30为未见报道的新化合物。薰鲁香中三萜类成分占比最大,以甘遂烷型和齐墩果烷型为主,可视为薰鲁香的特征性成分。通过建立的体外炎症模型测试了薰鲁香提取物和部分单体化合物的抗炎活性。结果显示,薰鲁香乙酸乙酯部位能够显著抑制LPS活化的RAW264.7细胞中NO的释放,IC50值为35.9 μg/mL;能显著下调TNF-α、IL-6、iNOS、COX-2等炎症相关基因mRNA表达水平;抑制LPS活化的RAW264.7细胞NF-кB p65的核移位。化合物7、8、53、55具有显著的抑制RAW264.7细胞中NO生成作用,IC50值分别为13.1、7.7、8.9和13.4 μM,强于阳性对照Dexamethasone(IC50 = 19.5 μM)。此外,化合物1和4对HepG2肝癌细胞显示出一定的抗增殖活性,IC50值分别为4.92和9.56 μM,弱于阳性对照Doxorubicin(IC50 = 1.34 μM)。化合物27、32和37对A549人肺腺癌细胞具有一定的抗增殖活性,IC50值分别为20.4、22.5和25.1 μM,弱于阳性对照Cisplatin(IC50 = 10.3 μM)。其它化合物的抗炎相关体外模型仍在进行中。总之,本论文通过对薰鲁香乙酸乙酯提取部位系统的分离纯化,共鉴定59个化合物,包括30个新化合物,并对部分化合物进行了初步的体外细胞活性筛选,为薰鲁香抗炎作用的药效物质基础研究提供了一定的参考。 

页码217
源URL[http://ir.xjipc.cas.cn/handle/365002/7883]  
专题新疆理化技术研究所_资源化学研究室
推荐引用方式
GB/T 7714
刘伟. 薰鲁香化学成分及其生物活性研究[D]. 中国科学院新疆理化技术研究所. 中国科学院大学. 2021.

入库方式: OAI收割

来源:新疆理化技术研究所

浏览0
下载0
收藏0
其他版本

除非特别说明,本系统中所有内容都受版权保护,并保留所有权利。